Τον περασμένο μήνα πραγματοποιήθηκε στην όμορφη Ουτρέχτη (Ολλανδία) το 17ο Διεθνές Συνέδριο Ανοικτής και Χρηστικής Καινοτομίας (Open and User Innovation, OUI). ́Ηταν η τέταρτη φορά που συμ- μετείχα στη συνάντηση αυτής της κοινότητας και χάρηκα που την είδα να μεγαλώνει. Είδα επίσης ότι μοιράζομαι παρόμοιες ερευνητικές κατευθύνσεις με αρκετούς από τους συμμετέχοντες. Παρουσίασα τη μεθοδολογία της Μήτρας Συμμετοχής (Contribution Matrix), βασισμένος σε ένα άρθρο που υπέβαλα με τον Kevin Desouza στο περιοδικό IEEE Transactions on Engineering Management τον περασμένο Ιούνη.
Η κοινότητα OUI
Η κοινότητα OUI ξεκίνησε στις αρχές της χιλιετίας, κυρίως γύρω από το σημαντικό έργο Democratizing Innovation του Eric von Hippel (2005), καθώς και του βιβλίου Open Innovation του Henry Chesbrough (2003). Το πλαίσιο συνοψίζεται σχηματικά παρακάτω (Raasch and von Hippel, 2012):
User and Producer Innovation Paradigms (Raasch and von Hippel, 2012)
Το συνέδριο φιλοξενήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης σε ένα από τα πιο ιστορικά κτήρια της πόλης και πραγματεύτηκε μια ποικιλία θεμάτων, από το Crowdsourcing, τους θεσμούς και την υγεία μέχρι τα εργαλεία για πλατφόρμες ανοιχτής καινοτομίας καθώς και ζητήματα διακυβέρνησης και οργανωσιακού σχεδιασμού.
Συνοπτικά, υπάρχουν εδώ δύο κύριες θέσεις. Αφένός, οι χρήστες όντως καινοτομούν (von Hippel, 1977). Αφέτέρου, οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να κάνουν περισσότερα αν άνοιγαν τα τείχη τους (Chesbrough, 2003). Σ’αυτή τη βάση, μια σειρά μελετών ερευνούν τις ιδιαιτερότητες κάθε υποδείγματος καινοτομίας. Στο πλαίσιο της Ανοιχτής Καινοτομίας, οι επιχειρήσεις οφείλουν να δουν πέρα από τα οργανωτικά τους σύνορα και να ανταλλάξουν γνώση και ιδέες για να τις ενσωματώσουν σε νέα προϊόντα και υπηρεσίες. Στο υπόδειγμα της Χρηστικής Καινοτομίας, οι καινοτομίες αναδύονται από τους ηγετικούς χρήστες (lead users), οι οποίοι και τις μοιράζονται με τους ομότιμούς τους: στη θεωρία, οι καινοτομίες που σχετίζονται με τη χρήση προέρχονται από τους χρήστες ενώ αυτές που σχετίζονται με τις τεχνολογίες προέρχονται από τους κατασκευαστές (von Hippel, 1994).
Εντυπώσεις
Γενικά, οι περισσότερες παρουσιάσεις νέων ερευνητών στο συνέδριο ήταν ενδιαφέρουσες, επιδεικνύοντας σημαντικές θεωρητικές φιλοδοξίες. Επίσης, υπήρχαν αρκετές παρουσιάσεις σχετικές με την καινοτο- μία των αναπτυσσόντων. Για παράδειγμα, η επιβεβαίωση ότι ακόμα κορυφαίοι αναπτύσσοντες, εν προκειμένω της γλώσσας προγραμματισμού Python, έχουν πολυσυλλεκτικές καταβολές – απόφοιτοι πα- νεπιστημίων ή και αυτοδίδακτοι (Wang and Tambe, 2019).
Μια άλλη παρουσίαση που εκτίμησα ιδιαιτέρως είχε να κάνει με ένα σεμινάριο οργανωμένο από καρκινοπαθείς, με τη συμμετοχή επαγγελματιών με κουράγιο (Sanden et al., 2019). Η μελέτη περιέγραφε μια ενεργή εμπειρία μάθησης, όπου οι ταυτότητες τόσο των ασθενών όσο και των επαγγελματιών ετίθεντο υπό αμφισβήτηση. Η παρουσίαση αυτή μου θύμισε της επιστημολογική συζήτηση που κάνουμε στο τελευταίο συλλογικό μας βιβλίο γύρω από τη σχέση στάνταρντ και σύγχρονων επιστημών, κυρίως όσον αφορά τη διαμόρφωση των ταυτοτήτων (Chrysos and Gentes, 2019). Εκείνο το σεμινάριο είναι σίγουρα μια πρωτοβουλία που αξίζει κανείς να παρακολουθήσει.
Η κεντρική ομιλία του φυσικού Christoph Stampfer ήταν επίσης πολύ ενδιαφέρουσα. Αφορούσε στην εφαρμογή phyphox την οποία ανέπτυξε με μια μικρή ομάδα. Το phyphox είναι μια εφαρμογή ανοι- κτού κώδικα που αξιοποιεί τους μηχανισμούς ενός smart phone για την πραγματοποίηση στοιχειωδών πειραμάτων Φυσικής. Αντίθετα από τους καταναλωτές, οι αναπτύσσοντες του phyphox δεν αρκέστη- καν στις προϋπάρχουσες εφαρμογές Φυσικής. Κοίταξαν κάτω από τον αντίχειρά τους για να δουν τις όργανα μέτρησης που υπάρχουν μέσα σ ́ένα έξυπνο τηλέφωνο (μετρητής επιτάχυνσης, μαγνητόμετρο, γυροσκόπιο, ανιχνευτής φωτός κτλ) και να φτιάξουν κάτι δικό τους μάυτά.
Αρχικά φτιαγμένη για την ίδια χρήση του Stampfer, η εφαρμογή μάζεψε μια διεθνή κοινότητα που συνεισέφεραν νέα πειράματα, όλα πραγματοποιήσιμα με τα έξυπνα τηλέφωνα των μαθητών. ́Ετσι οι μαθητές μπορούν να ́χουν στην τσέπη τους ένα εργαστήριο συγκρίσιμο μάυτό των σχολείων.
Η εμπειρία αυτή μου ήταν ενδιαφέρουσα αφού επιτρέπει να δούμε σάυτό το νέο πεδίο τη φάση Χρήστη- Αναπτύσσοντα-Επιχειρηματία (UDE) που περιγράφω στο διδακτορικό μου: σήμερα, κάποιοι χρήστες ζητούν υπηρεσίες υποστήριξης καταναλωτών, κάτι που δεν είναι ενδιαφέρον για τον Christoph Stampfer. ́Ετσι, ένα επιχειρηματικό σχήμα μένει να εφευρεθεί για να μπορέσει να επεκταθεί η κοινότητα. Η ομάδα των αρχικών αναπτυσσόντων (UDE) θα πρέπει να δώσει τη θέση της σε μια ομάδα αναπτυσσόντων- επιχειρηματιών (DE) που θα βάλει στην άκρη τις προσωπικές της προτιμήσεις για να υπηρετήσει μια κοινότητα καταναλωτών (βλ. κάτωθι σχήμα):
Developer Innovation, in-between the two paradigms: User-Developer, User-Developer-Entrepreuner, Developer-Entrepreuner (Chrysos, 2013).
Παρακολούθησα και μια άλλη παρουσίαση από έναν οικονομολόγο που έκανε γενικά εντύπωση, λέγο- ντας ότι οι περισσότερες διαστάσεις της καινοτομίας που έχουν ως τώρα ερευνηθεί από την κοινότητα OUI (π.χ. για τα κίνητρα) απλά θα αγνοηθούν μετά την εγκαθίδρυση ενός οικονομετρικού μοντέλου. ́Ηταν πάντως ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς πώς στήνονται τα οικονομετρικά μοντέλα, λαμ- βάνοντας υπ ́όψην ό,τι υπάρχει ήδη, δοκιμάζοντας παραμέτρους, κόβοντας άλλες και κρατώντας αυτές που δεν μπορούν να αγνοηθούν καθώς κι όσες είναι σχετικές.
Τα νέα
Τα σημαντικά νέα, πάντως, είναι ότι ανοίγονται νέοι ορίζοντες για τις πολιτικές καινοτομίας σε διεθνές επίπεδο. Το Oslo Manual του ΟΟΣΑ για τη μέτρηση της καινοτομίας πρόσφατα άνοιξε το εύρος του ορισμού της καινοτομίας, μιλώντας πλέον για μονάδες καινοτομίας. Αυτή η εξέλιξη ξετυλίγει νέες προ- οπτικές έρευνας, συμπεραλαμβανομένης της δυνατότητας για μεγαλύτερη ορατότητα της καινοτομίας των αναπτυσσόντων. Προέκυψε μετά από δεκαετίες έρευνας στο πεδίο, καθώς και χρόνια συζητήσεων μεταξύ εξεχόντων μελών της κοινότητας OUI με αναλυτές του ΟΟΣΑ, μεταξύ άλλων. Είμαι αρκετά περήφανος που συνεισέφερα σάυτές τις συζητήσεις με την παρουσίαση του βιβλίου μου σε ένα σεμνό σεμινάριο στη Διεύθυνση Επιστημών, Τεχνολογιών και Καινοτομίας του ΟΟΣΑ εδώ στο Παρίσι πριν από μερικά χρόνια (Chrysos, 2016).
Η συνεισφορά μου
Στο συνέδριο παρουσίασα μια μεθοδολογία για την ανάλυση αναδυόμενων τεχνολογιών, μια πρώτη εκδοχή της οποίας είχα ήδη παρουσιάσει στους συναδέλφους του Center for Organizational Research and Design κατά την επίσκεψή μου στο Arizona State University (ASU) πριν από δυο χρόνια. Η στάνταρντ μέθοδος για την ανάλυση τεχνολογιών σάυτή την κοινότητα είναι η Design Structure Matrix ( Μήτρα Δο- μής Σχεδίου DSM) (Baldwin and Clark, 2000; Steward, 1981), που ταυτοποιεί και αναπαριστά τις σχέσεις μεταξύ των στοιχείων μιας τεχνολογίας. Ωστόσο, όταν οι βασικές τεχνολογίες αλλάζουν γρήγορα και γίνονται πιο σύνθετες, υπάρχει ανάγκη για καλύτερες λύσεις (Colfer and Baldwin, 2016).
́Ετσι, η παρουσίασή της μελέτης μας (που μπορείτε να βρείτε δωρεάν εδώ) βασίστηκε στο άρθρο που επεξεργαστήκαμε με τον Kevin Desouza, που γνώρισα στο ASU. Βασικά, μια σειρά διαστάσεις που είχαμε απευθύνει με τον Kevin πριν καταθέσουμε το άρθρο στο περιοδικό IEEE Transactions on Engineering Managent ανέκυψαν επίσης στη συζήτηση μετά την παρουσίαση, κυρίως αναφορικά με τη διαφορά μεταξύ του DSM και των μεθόδων που στηρίζονται σε διμερείς γράφους (Danilovic and Browning, 2007; Suh, 1990). Επίσης, συζητήσαμε για τη διεργασία κανονικοποίησης των νανο-δορυφόρων και την εργασία μου με το Νικήτα Χρονά και τον Αποστόλη Μασιάκο που παρουσίασα πέρσι στο CalPoly και στη NASA (Chrysos et al., 2018a,b). Είχα επίσης την ευκαιρία να συναντήσω ακαδημαϊκούς μηχανικούς που τους ενδιαφέρουν οι νανο-δορυφόροι από τη σκοπιά της κανονικής βιομηχανίας διαστήματος και να κουβεντιάσουμε για ιστορικά παραδείγματα ανάδυσης βιομηχανιών που μελέτησα στο διδακτορικό μου, όπως αυτό του προσωπικού υπολογιστή.
Κατά τα άλλα, είχα χρόνο να κάνω βόλτες στην Ουτρέχτη και να σκαρφαλώσω στον πύργο Ντομ. Επίσης περπάτησα κατά μήκος των υπέροχων καναλιών που καθιστούσαν την πόλη σημαντικό λιμάνι, πριν το ́Αμστερνταμ γίνει ένα ακόμα σημαντικότερο. Η Ουτρέχτη είναι μάλλον τυχερή που δεν έχει αεροδρόμιο, καθώς, παρά την ομορφιά της, δεν έχει κατακλυστεί από τουρίστες κι οι κάτοικοι της μπορούν να απολαύσουν ένα ψηλό επίπεδο ζωής. Επίσης πήγαμε για μπύρα με τον Τίμο, που μου ́πε για την εμπειρία του στην καινοτομία στον τραπεζικό τομέα. Επέστρεψε στην Ουτρέχτη και βρήκε αυτή τη δουλειά που του αρέσει πολύ, μόλις τρεις βδομάδες μετά την αποφοίτησή του από το Master Innovation in European Business.
Γενικά, η οργάνωση του συνεδρίου ήταν τέλεια και χάρηκα που είδα ότι η κοινότητα τα πάει καλά. Το επόμενο συνέδριο OUI θα γίνει στο ́Ααχεν, που πρέπει να είναι η πρώτη κωμόπολη της Γερμανίας σε αλφαβητική σειρά.
Αναφορές
Baldwin, C. Y. and Clark, K. B. (2000). Design Rules, Vol. 1: The Power of Modularity. The MIT Press, Cambridge, MA, first edition.
Chesbrough, H. W. (2003). Open Innovation: The New Imperative for Creating And Profiting from Technology. Harvard Business Press, Boston, Mass., first trad edition.
Chrysos, P. (2013). When users create industries: the case of Web-based applications. PhD thesis, Mines-ParisTech.
Chrysos, P. (2015). Les développeurs. FYP, Paris.
Chrysos, P. (2016). Foggy economy: the challenges of the expansion of emerging technologies and the innovative action of developers.
Chrysos, P., Chronas-Foteinakis, N., and Masiakos, A. (2018a). Design Miniaturisation: transposing a proposed standard to meet the requirements of a nano-satellite. In 15th Cubesat Developers Workshop, San Luis Obispo, CA, USA. California Polytechnic State University.
Chrysos, P., Chronas-Foteinakis, N., and Masiakos, A. (2018b). Α Generic Framework for the Miniaturization Of Satellites. In 2018 NASA Academy of Aerospace Quality Workshop, Cleveland, OH, USA. NASA Academy.
Chrysos, P. and Gentes, A., editors (2019). L’aventure épistémologique contemporaine Rencontres autour des travaux d’Anne-Françoise Schmid. Kimé, Paris (France).
Colfer, L. J. and Baldwin, C. Y. (2016). The mirroring hypothesis: theory, evidence, and exceptions. Industrial and Corporate Change, 25(5):709–738.
Danilovic, M. and Browning, T. R. (2007). Managing complex product development projects with design structure matrices and domain mapping matrices. International journal of project management, 25(3):300–314.
Raasch, C. and von Hippel, E. (2012). Modeling interactions between user and producer innovation: User-contested and user-complemented markets. In DRUID, page 37, Copenhagen, Denmark.
Sanden, U., Harysson, L., Nilsson, F., Thulesius, H., and Hagglund, M. (2019). Collaborative university course for user innovation in healthcare. In 17th International Open and User Innovation Conference, pages 88–89, Utrecht. Utrecht University, the Netherlands.
Steward, D. V. (1981). The design structure system: A method for managing the design of complex systems. IEEE Transactions on Engineering Management, EM-28(3):71–74.
Suh, N. P. (1990). The principles of design, volume 226. Oxford University Press, New York.
von Hippel, E. (1977). Industrial innovation by users: evidence, explanatory hypotheses and implications.
von Hippel, E. (1994). “Sticky Information” and the Locus of Problem Solving: Implications for Innovation. Management Science, 40(4):429–439.
von Hippel, E. (2005). Democratizing innovation. The MIT Press, Cambridge, MA.
Wang, S. and Tambe, P. (2019). Star developers and open source softwarer. In 17th International Open and User Innovation Conference, page 149, Utrecht. Utrecht University, the Netherlands.
