Τι απαιτείται για την εκπαίδευση των αυριανών ηγετών της καινοτομίας;
Όλο και περισσότερο, η παγκόσμια οικονομία ορίζεται από την καινοτομία. H εκμάθηση της καινοτομίας σημαίνει την εκμάθηση της ανακάλυψης, της φαντασίας, την εφεύρεσης, της διαμόρφωσης ιδεών που δεν υπάρχουν ακόμα.
Η μέθοδος “Living Case” εφαρμοσμένη σε δυο μαθήματα MBA
Οι μαθητές MBA του Ανώτατου Ινστιτούτου Εμπορίου του Παρισιού είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε δυο μαθήματα σχετικά με την καινοτομία: το μάθημα “Open Innovation and Knowledge Management” και το μάθημα “Innovation Marketing”. Και στις δυο περιπτώσεις, οι συμμετέχοντες έμαθαν να εξερευνούν καινοτόμα πεδία, καθώς και να οριοθετούν νέες πίστες για την καινοτομία. Η παιδαγωγική μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε ήταν η “Living Case”, που συνίσταται στην πρόσκληση για τη φαντασιακή συμμετοχή σε μια σύγχρονη υπόθεση, “βγαλμένη από τη ζωή”.
Πρώτο βήμα: ο ορισμός του προβλήματος – εφαρμογή στην περίπτωση ενός οικοσυστήματος για το αυτοκίνητο υδρογόνου
Διαφορετικά βήματα που οδηγούν στην καινοτομία
Το μάθημα για την Ανοικτή Καινοτομία θέτη τα ακόλουθα ερωτήματα: πώς να οριστεί ένα πρόβλημα; Πώς να δομηθούν, στη συνέχεια, οι σκέψεις όσων προσπαθούν να το λύσουν; Τέλος, πώς να καθοδηγηθεί ένα σχέδιο δράσης για την επίλυση του προβλήματος;
Η “living case” γύρω από την οποία οικοδομήσαμε το μάθημά μας σχετιζόταν με την ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος για το αυτοκίνητο υδρογόνου στην περιφέρεια Auvergne-Rhônes-Alpes. Ένα τέτοιο εγχείρημα είναι σημαντικό, καθώς θα συνεισφέρει στη μείωση των εκπομπών βλαβερών ρύπων στο αστικό περιβάλλον. Αυτή η περίπτωση, που μας κοινοποίησε ο Jean-Baptiste Mossa – μηχανικός, επιχειρηματίας και απόφοιτος του ISC Paris Incubator – διερευνήθηκε κατά τη διάρκεια μιας σειράς σεμιναρίων σχεδιασμού.
Το πλαίσιο της καινοτομίας: ο σχεδιασμός ενός οικοσυστήματος
Σίγουρα, οι τεχνολογίας του αυτοκινήτου υδρογόνου είναι γνωστές και όμοια οικοσυστήματα ανθίζουν σε διάφορα μέρη του κόσμου. Όμως, η καινοτομία εδώ συνίσταται στο σχεδιασμό ενός οικοσυστήματος που να σέβεται τις Γαλλικές ιδιαιτερότητες, καθώς επίσης και το σχεδιασμό των απαιτούμενων δράσεων για την ανάπτυξή του. Η πραγμάτωση ενός τέτοιου οικοσυστήματος απαιτεί (όπως ανακάλυψαν οι μαθητές μας) τη συνέργεια μια πληθώρας υποκειμένων: επιχειρήσεων και θεσμών, ειδικών και επιστημονικών οργανώσεων, πολιτών και καταναλωτών.
Η ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος: ένα πρωτότυπο εγχείρημα
Η ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος συνίσταται στην συνένωση διαφορετικών υποκειμένων, στη συνεισφορά μιας αειφόρας φροντίδας του περιβάλλοντος, στην πρόβλεψη των ενεργειακών και οικονομικών προκλήσεων, στην κινητοποίηση του κοινού… Στην ανοιχτή καινοτομία, ενδιαφερόμαστε λιγότερο για το σχεδιασμό ενός συγκεκριμένου προϊόντος ή μιας υπηρεσίας και περισσότερο για την πραγμάτωση μιας διεργασίας. Η τελευταία πρέπει να εγγυάται μια ευρεία και πλουραλιστική συνεισφορά των διαφόρων μερών κατά τη διάρκεια όλων των φάσεων ανάπτυξης του εγχειρήματος.
Δεύτερο βήμα: μάρκετινγκ και καινοτομία – ένα χωρίο στη Σελήνη
Στο μάθημα Marketing Innovation διαλέξαμε μια “living case” αρκετά διαφορετική, για να προχωρήσουμε την εκμάθηση: το εγχείρημα “ένα χωριό στη Σελήνη” (“Moon Village”), το οποίο επεξεργάζεται σήμερα τη Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA). Αυτό το “χωριό” θα απαντήσει, βέβαια, στις σύγχρονες επιστημονικές προκλήσεις της εξερεύνησης του σύμπαντος, αλλά θα είναι ταυτόχρονα προσβάσιμο σε ένα ευρύτερο κοινό. Πρόκειται για ένα μοναδικό στο είδος του εγχείρημα, ικανό να ανοίξει νέες οδούς, ένα εγχείρημα που μας κάνει να ονειρευτούμε.
Συμμετοχή στο όνειρο, έξοδος από το πλαίσιο
Αυτό το μάθημα είχε λιγότερο να κάνει με τον ορισμό ενός προβλήματος προς επίλυση και περισσότερο με τη συμμετοχή σ’ένα όνειρο: μια επίσκεψη στη Σελήνη. Το όνειρο χρησιμοποιείται συχνά στο μάρκετινγκ για την προώθηση και την επέκταση των χαρακτηριστικών ενός προϊόντος (όπως π.χ. στις διαφημίσεις αρωμάτων ή αυτοκινήτων). Εδώ όμως αναπτύξαμε μια διαφορετική σχέση με το όνειρο: δεδομένης της πρωτοτυπίας του εγχειρήματος, το οποίο ξεπερνά τα τεχνικά χαρακτηριστικά ενός προϊόντος και φιλοδοξεί να είναι πρωτοποριακό, η σκέψη μας θα έπρεπε να οδηγηθεί σε νέα κανάλια. Η επίσκεψη στη Σελήνη είναι μια ασύγκριτη εμπειρία. Εμπνεόμενοι από ποιήματα για τη Σελήνη, προερχόμενα από μέρη όλου του κόσμου, οι συμμετέχοντες διαμόρφωσαν τα δικά τους οράματα, επιθυμίες και ευχές για μια σεληνιακή εμπειρία.
Καινοτόμες προτάσεις, σε συνοχή με τις “προδιαγραφές” του εγχειρήματος
Με τη βοήθεια της Morgane Jossic, απόφοιτου του ISC Paris, οι ομάδες πρότειναν ένα σύνολο “ονείρων” για το σεληνιακό χωριό. Βεβαίως, οι “προδιαγραφές” του εγχειρήματος συμπεριελάμβαναν την πραγματοποίηση επιστημονικών πειραμάτων στη Σελήνη, καθώς και τη χρήση του χωριού για την εξερεύνηση του Σύμπαντος (“Galaxy Ride”). Όμως ανέφεραν επιπλέον μια νέα κουλτούρα του διαστήματος, δράσεις για την ειρήνη στη Γη (στα πρότυπα των Ολυμπιακών Αγώνων) καθώς και την “διαστημική οικολογία”. Άλλες ιδέες συμπεριελάμβαναν τη δυνατότητα ενός “χορού στη Σελήνη” ή ακόμα την έλευση ενός “alien”, ενός πλάσματος που θα γεννηθεί στη Σελήνη. Έτσι, βασιζόμενοι στις προδιαγραφές του εγχειρήματος καθώς και στην ιστορία της διαστημικής εξερεύνησης (όπως π.χ. την αποστολή σε τροχιά της σκυλίτσας “Λάικα”) οι συμμετέχοντες μπόρεσαν να δοκιμάσουν τη “δημιουργική τους αντίσταση” στην κοινοτοπία, που συχνά εμφανίζεται στις διεργασίες για την καινοτομία.
Δεξιότητες που αποκτήθηκαν στα μαθήματα
Και στα δυο μαθήματα οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να εξερευνήσουν πρώτ’απ’όλα τη δικιά τους “confort zone” και να πάνε πέρα από αυτή. Έμαθαν να οικοδομούν εκείνου που ξεπερνά το State of the Art και να σκεφτούν πέρα από την πεπατημένη. Επίσης έμαθαν να αντιλαμβάνονται και να περιγράφουν τα βήματα που μένουν κάθε φορά στην πορεία προς την καινοτομία.
