Τον περασμένο Απρίλη πραγματοποίησα στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, και πιο συγκεκριμένα στο Εργαστήριο Διοικητικών Επιστημών του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης μια διάλεξη με θέμα “Δημόσια πολιτική και νέες τεχνολογίες: μια διαφορά φάσης;“.
Η διάλεξή μου ήταν επί της ουσίας μια προβολή της έρευνάς μου (που ξεκίνησε με τη διδακτορική διατριβή μου στο Παρίσι) στο πεδίο της πολιτικής. Η συζήτηση που ακολούθησε, την οποία συντόνισε η καθ. Καλλιόπη Σπανού, ήταν πλούσια και διερεύνησε διάφορες διαστάσεις της σχέσης των αναδυόμενων τεχνολογιών με την πολιτική. Μεταξύ άλλων, όπως παρατήρησε και η κ. Σπανού με βάση το μοντέλο που παρουσίασα, θίξαμε το ζήτημα της δημιουργίας των επιλογών της πολιτικής, το θέμα της δυνατότητας αποφάσεων και επιστημολογικά ζητήματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη του νοήματος των τεχνολογιών κατά την πρώτη περίοδο ανάδυσής τους.
Ακολουθεί η σύνοψη της διάλεξης:
Δημόσια πολιτική και νέες τεχνολογίες: μια διαφορά φάσης;
Σήμερα γινόμαστε μάρτυρες μιας πρωτοφανούς ιστορικά επέκτασης των νέων τεχνολογιών, η οποία τροφοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τη διάδοση του διαδικτύου, την εύκολη (μέχρι πρότινος τουλάχιστον) πρόσβαση στους ημιαγωγούς (τσίπ) και την ύπαρξη διεθνώς ενός μεγάλου πληθυσμού εξειδικευμένων επιστημόνων.
Η παρούσα μελέτη εγείρει το ερώτημα του αν και κατά πόσο είναι εφικτή μια πολιτική καινοτομίας για τις αναδυόμενες τεχνολογίες.
Πριν από κάποια χρόνια, η λέξη “drone” ήταν γνωστή μονάχα σε κάποιες κοινότητες ειδικών και ερασιτεχνών, σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως σε μια σειρά από υπηρεσίες και βιομηχανικούς κλάδους. Αντίστοιχα, μια σειρά άλλων τεχνολογιών (εκτυπωτές 3D, νανοδορυφόροι, ολογράμματα κ.ά.) αναδύονται “κάτω από το ραντάρ” της δημόσιας σφαίρας και της πολιτικής.
Ωστόσο, στα πρώτα βήματά τους, οι νέες τεχνολογίες στερούνται νοήματος… Η νοηματοδότηση έρχεται μαζί με τη διαδικασία της διερεύνησης και του εξορθολογισμού της χρήσης. Όταν πλέον οι τεχνολογίες αποκτούν σταθερή, αναγνωρίσιμη από τη δημόσια σφαίρα, ταυτότητα, τότε πλέον είναι “αργά” για μια δημόσια πολιτική καινοτομίας: σε μεγάλο βαθμό έχουν ήδη εγκαθιδρυθεί κυρίαρχες επιχειρήσεις, έχουν εξορθολογιστεί οι αγορές και έχουν διαμορφωθεί τα αντίστοιχα καταναλωτικά πρότυπα.
Για τη διερεύνηση του ερωτήματος “πώς μπορεί το δημόσιο να στηρίξει την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών” θα παρουσιαστεί το μοντέλο της “καινοτομίας των αναπτυσσόντων” το οποίο αναλύει τα βήματα μιας τεχνολογίας από την εφεύρεση ως το βιομηχανικό εξορθολογισμό.
